استروئید (به انگلیسی: steroid) نوعی لیپید (در واقع چربی) است. استروئیدها به صورت کلی دارای چهار حلقه کربنی هستند که سه تا از آنها سیکلوهگزان و آخری سیکلوپنتان (پنج کربنه) است. تفاوت استروئیدها در گروههایی است که به این حلقه‌ها وصل می‌شوند و اکسیداسیون حلقه‌ها.
استروئیدها در بدن جانوران و گیاهان دیده می‌شوند. مهمترین نوع استروئید در بدن انسان کلسترول نام دارد. علاوه بر این در بدن انسان، استروئیدها بصورت هورمونهایی همچون استروژن، تستسترون، و کورتیزول دیده می‌شوند.
طبقه بندی:
یکی از بهترین روشهای طبقه بندی استروئیدها طبقه بندی بر اساس تعداد اتمهای کربن است ( MeSH )
۱. بیست و هفت کربنه مانند کلسترول
۲. بیست و چهار کربنه مانند اسید کولیک
۳. بیست و یک کربنه مانند هورمونهای زنانگی مثل پروژسترون
۴. نوزده کربنه مانند هورمونهای مردانگی مثل تستسترون
۵. هجده کربنه مانند استرادیول
متابولیسم:
در اعضای مختلفی از بدن انسان استروئیدها ساخته می‌شوند. کلسترول در غشاء تمام سلولهای بدن وجود دارد. تستسترون در غدد جنسی ( به خصوص بیضه )، استروژن و پروژسترون در تخمدان وجفت ساخته می‌شوند.
استروئیدهایی که در بخش قشری غده فوق کلیوی ( کورتکس آدرنال ) ساخته می‌شوند کورتیکواستروئید نامیده می‌شوند مانند آلدوسترون و کورتیزول.
استروئید:
استروئیدها در بدن دو نقش مهم بازی می‌کنند اول انابولیک دوم اندروژنیک. انابولیک اثراتی می‌باشد که باعث رشد توده عضلانی در بدن می‌شوند و اندروژنیک اثرات تغییرات هورمونهای جنسی می‌باشد. از آنجایی که رشد توده عضلانی (انابولیک) توسط تستسترون طبیعی در بدن انجام می‌گیرد از این رو تقریباً ٪۹۰ استرووییدها در بدن با این هورمون کار دارند. ولی استفاده از استروییدها هر دو اثر را روی بدن به جا می‌گذارد. به همین دلیل تمام استروییدها به علاوه اثرات انابولیکی قوی دارای عوارض اندروژنیکی هستند. چون مقدار هورمون مردانه را در بدن بالا می‌برند که این امرباعث اختلال در سیستم هورمونی بدن می‌شود. به خصوص در زنها عوارض استفاده از استرییدها چند برابر مردان می‌باشد.
چگونگی مصرف استروئیدهای آنابولیک :
برخی استروئیدهای آنابولیک به صورت خوراکی، برخی به صورت تزریق درون ماهیچه‌ایی و برخی نیز به صورت ژل و کرم (که روی پوست مالیده می شوند) مصرف می شوند. از آنجا که استفاده کنندگان از این استروئیدها معتقدند اثری که مصرف چند استروئید مختلف بر اندازه ماهیچه ها دارد، از مصرف جداگانه آنها بیشتر است، به طور معمول از دو یا چند استروئید آنابولیک مختلف استفاده می کنند و از مخلوطی از استروئیدهای خوراکی، تزریقی و پمادهای پوستی بهره می گیرند.
مقداری که مصرف می شود ممکن است ۱۰ تا ۱۰۰ برابر از مقداری که برای اهداف پزشکی تجویز می شود، بیشتر باشد. مصرف کنندگان استروئیدهای آنابولیک اغلب مقدار مصرف خود را طی یک دوره ۶ تا ۱۲ هفته یی افزایش می دهند. آنها در آغاز دوره از مقدار اندکی استفاده می کنند و به کندی مقدار مصرف را بالامی برند. در نیمه دوم دوره، این مقدار به کندی کاهش داده می شود تا به صفر برسد.
گاهی در ادامه این دوره، دوره دیگری را پی می گیرند که در آن شخص بدون استفاده از دارو به ورزش خود ادامه می دهد. آنان معتقدند این شیوه، امکان میزان شدن بدن با مقدار بالای استروئیدها را فراهم می سازد، اما این باورها هنوز به صورت علمی بررسی نشده اند.
خوراکی و تزریق داخل عضلانی:
آثار ناشی از مصرف:
آثار جسمانی: کلفت شدن صدا، رویش موی مردانه بر سطح بدن، تاس شدن سر، جوش های چرکی، بسته شدن زودرس صفحات رشدی استخوانی و در نتیجه کوتاهی قد و کاهش تولید اسپرم. به دلیل تغییر در میزان چربی های مفید و افزایش خطر عوارض قلبی ناشی از آن نیز خطرناک هستند . انفارکتوس قلبی، بزرگ شدن قلب، اثرات کبدی و یرقان، تومورهای خوش خیم و بدخیم کبد، سرطان پروستات، کوچک شدن حجم بیضه ها، بزرگ شدن پستان ، قاعدگی نامنظم و اختلال در خواب.
آثار روانی: تحریک پذیری، خشونت، شیدایی، افسردگی، هذیان های بدبینی و بزرگ منشی
عوارض در زنان اکثراً غیر قابل بازگشت است.
استروئیدهای آنابولیک چه اثراتی بر سلامتی دارند؟
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک با اثرات جانبی متنوعی ارتباط دارند. بعضی از این اثرات از نظر ظاهری ناخوشایند هستند، مانند آکنه (التهاب موضعی پوست که به ظهور جوش یا زخم هایی بر پوست می انجامد) ونمو پستان ها در مردان . بعضی زندگی مصرف کننده را به خطر می انجامد، مانند حملات قلبی وسرطان کبد. بیشتر این اثرات در صورت توقف مصرف دارو برگشت پذیرند، اما بعضی از آنها پایدار ودایمی هستند.
۱) اثر بردستگاه هورمونی:
استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک در تولید عادی هورمون ها اخلال ایجاد می کند و باعث تغییرات برگشت پذیر و برگشت ناپذیر می شود. تغییرات برگشت پذیر عبارتند از: کاهش تولید اسپرم وتحلیل رفتن بیضه ها.
تغییرات برگشت ناپذیر عبارتند از: ریزش مو و بزرگ شدن پستان ها. در یک مطالعه روی مردان بدن ساز مشخص شد که بیش از نیمی از آنان به تحلیل بیضه ها و بقیه به بزرگ شدن پستان ها دچار هستند. محققان معتقدند، بزرگ شدن پستان ها به علت به هم خوردن تعادل عادی هورمون ها ، رخ می دهد.
استروئیدهای آنابولیک در زنان باعث مرد نمایی می شود. اندازه پستان ها وچربی بدن کاهش می یابد، پوست زمخت وکلفت می شود. کلیتوریس بزرگ می شود و صدا کلفت و مردانه می شود. همچنین، با وجود ریزش موی سر، رشد بیش از اندازه مو در بخش های دیگر بدن دیده می شود. در صورت ادامه مصرف استروئیدهای آنابولیک، بعضی از این اثرات برگشت ناپذیر می شود.
۲) دستگاه اسکلتی:
افزایش مقدار تستوسترون و دیگر هورمون های جنسی که در دوران بلوغ صورت می گیرد باعث جهشی عادی در رشد می شود. پس از آن، وقتی این هورمون ها به مقدار معینی رسیدند، باعث توقف رشد استخوان ها می شوند. در این حالت این فرد به بیشترین حد ارتفاع خود می رسد و پس از آن رشد طولی بیشتری نخواهد داشت. وقتی استروئیدهای آنابولیک نادرست استفاده شوند، مقدار هورمون جنسی بالا می رود که باعث توقف رشد استخوان ها پیش از زمان عادی می شود.
۳) دستگاه گردش خوش:
استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک با بیماری قلبی عروقی از جمله حمله قلبی وسکته حتی در ورزشکاران جوان (زیر ۳۰ سال) مرتبط است. این مواد با تغییر میزان لیپوپروتئین ها که کلسترول را در خون جابجا می کنند، به این مشکلات می انجامند.
استروئیدها، بخصوص نوع خوراکی آنها، میزان لیپوپروتئین کم چگال (LDL) را افزایش ومیزان لیپوپروتین پرچگال (HDL) را کاهش می دهند. LDL بالا و HDL پایین خطر آتروسکلروز را افزایش می دهد. در این عارضه ، مواد چرب درون سرخرگ ها رسوب می کنند وجریان خون را با مشکل رو به رو می سازند. اگر خون کافی به قلب نرسد، شخص ممکن است به حمله قلبی و اگر خون کافی به مغز نرسد، به سکته مغزی دچار شود.
استروئیدها خطر شکل گیری لخته را در رگ های خونی افزایش می دهند. این امر می تواند باعث اختلال در جریان خون وآسیب ماهیچه قلب شود. در نتیجه ، قلب خون را بخوبی پمپ نمی کند
۴) کبد:
مصرف استروئیدهای آنابولیک با سرطان کبد وشکل گیری کیست های پر از خون در این اندام ارتباط دارد. پاره شدن این کیست ها باعث خونریزی داخلی می شود.
۵) پوست:
آکنه (التهاب موضعی پوست که با جوش های صورت همراه است) کیست ها وپوست وموی چرب از عوارض استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک است.
۶) عفونت:
بسیاری از کسانی که استروئیدهای آنابولیک تزریقی مصرف می کنند، از سرنگ های غیر استریل استفاده می کنند یا آن ها را به صورت اشتراکی به کار می برند.به علاوه بعضی از این مواد به طور غیر قانونی و در شرایط غیر استریل تهیه می شوند. این عوامل خطر عفونت های ویروسی مانند ایدز و هپاتیت را افزایش می دهد. به علاوه عفونت های باکتریایی که می توانند باعث التهاب جدار داخلی قلب و درد وتورم در محل تزریق شوند، ممکن است به وجود آید.
استروئیدهای آنابولیک چه اثراتی بر رفتار دارند؟
برخی گزارش کرده اند استروئیدهای آنابولیک، بخصوص در مقادیر بالا، تندخویی وستیزه جویی را تشدید می کنند. بعضی از مصرف کنندگان این مواد گفته اند که آنان اعمال تهاجمی (مانند برخورد فیزیکی ، سرقت مسلحانه یا استفاده از زور برای به دست آوردن چیزی) مرتکب شده اند. برخی نیز گزارش کرده اند به اعمالی مانند دزدی از فروشگاه ها وتخریب دارایی های دیگران دست زده اند. این افراد گفته اند هنگام مصرف استروئیدهای آنابولیک به این گونه اعمال ترغیب می شوند.
بعضی محققان معتقدند استروئیدهای آنابولیک نمی توانند به طور مستقیم در این اعمال دخیل باشند و چون مدتی است تحقیقات پزشکی به ارتباط بین استروئیدها و ستیزه جویی معطوف شده است، این افراد این ارتباط را بهانه ای برای سلب مسئولیت از خود در قبال این گونه اعمال قرار داده اند.
یک راه برای پی بردن به درست یا نادرست بودن این دوعقیده متفاوت، این است که به گروهی از داوطلبان به مدت چند روز یا چند هفته مقدار زیادی استروئید آنابولیک داد و سپس وضعیت رفتاری آنان را با گروه شاهد مقایسه کرد. تاکنون چهار مطالعه از این نوع انجام شده است. در سه مطالعه مشخص شد که استروئیدهای آنابولیک در مقادیر بالا تندخویی وستیزه جویی را تشدید می کنند، اما در یک مطالعه چنین اثری مشاهده نشد . از این رو، برخی از محققان اظهار داشته اند برخی استروئیدها و نه همه آنها باعث تشدید تند خویی وستیزه جویی می شوند.
اثرات رفتاری دیگری که برای استروئیدهای آنابولیک گزارش شده است عبارتند از : سرخوشی ،افزایش انرژی ،تحریک جنسی، نوسانات روحی، آشفتگی روحی، فراموشکاری و گیجی.
به هرحال ، هنوز مشخص نیست که استروئیدهای آنابولیک تا چه اندازه ای در اختلالات رفتاری و اعمال خشونت آمیز مؤثرند.
دوره ردیابی استروئید های آنابولیک در خون:
دوره ردیابی زمانی است که تا سپری شدن مدت فوق از پایان مصرف داروی مذکور هنوز بتوان مصرف دارو یا دوپینگ ورزشکار را تشخیص داد پس از سپری شدن زمان فوق, برای هر نوع استروئید دیگر نگرانی برای انجام آزمایشات دوپینگ برای ورزشکار وجود ندارد.
استروئید ها توسط کمپانی های گوناگون دارو سازی در سراسر دنیا با تنوع نام های تجاری مختلف تولید می‌شوند ولی جوهره تمامی آنها یک ماده می‌باشد و فرقی بین آنها وجود ندارد مثلا ناندرلون دکانوات در ایران با اسم اصلی آن و در کشور های اروپایی با نام دکادیورابولین و درکشورهای امریکای جنوبی مثل مکزیک با نام لارابولین و … تولید میگردد تمامی این استروئید ها همان ناندرلون دکانوات میباشند که با نام های تجاری مختلف در دسترس ورزشکاران قراردارند .
البته باید این نکته را فراموش نکرد که کیفیت دارو ها با هم بسیار متفاوت است مثلا دکا هلندی کجا و ناندرلون ایرانی که البته دارو هایی با کیفیت کمتر به علت نقایص احتمالی در ساختار برخی از ترکیبات شیمیایی و یا عدم کیفیت مواد اولیه ساخت دارو اصلا با هم قابل مقایسه نبوده و در اکثر موارد عوارض جانبی بیشتری را به ورزشکاران تحمیل میکند .
چگونه کمک کنیم؟
درصد نامشخصی از مصرف کنندگان استروئید های آنابولیک به این داروها معتاد می شوند و علیرغم مشکلات فیزیکی، اثرات منفی بر روابط اجتماعی یا عصبی بودن و ستیزه جویی، به مصرف آنها ادامه می دهند. آنان هنگام ترک این مواد به نوسانات روحی، خستگی، بی قراری، کاهش اشتها، بی خوابی، کاهش اشتیاق جنسی و افزایش میل به استفاده از استروئیدها دچار می شوند .
افسردگی خطرناک ترین عارضه ترک این مواد است، زیرا گاهی به خودکشی منجر می شود. این افراد باید زیر نظر متخصصان درمان شوند، زیرا بعضی از نشانه های افسردگی سال ها پس از قطع مصرف این داروها باقی می مانند.
مهمترین عامل بهبودی، کاهش یا قطع مصرف است .
از آنجا که علائم انرژی زا و شادی بخش این دارو ها پس از چند هفته یا چند ماه و در همراهی با ورزش شدید بارز می شود، خطر ی از بابت آثار فوری موادی هم چون تریاک و هروئین را ندارند.
به دلیل بروز افسردگی و خطر خود کشی مراقبت دائم لازم است. در صورت بروز علائم افسردگی شدید ارجاع به روانپزشک توصیه می شود.
ایران بدن
یک فکر