خواص تخم کتان برای لاغری و سلامتی

در این مقاله قصد داریم به بررسی خواص معجزه‌آسای تخم کتان برای لاغری و کاهش وزن و سلامتی بپردازیم.

تخم کتان چیست؟

تخم کتان (Flax seed) که به آن بذر یا دانه کتان نیز گفته می‌شود، همانگونه از نامش بر می‌آید بذر گیاه کتان است.

تخم کتان دارای دو گونه کلی است: تخم کتان قهوه‌ای و تخم کتان زرد یا طلایی. انواع بذر کتان که از این دو گونه کلی به وجود آمده اند دارای ارزش غذایی یا ویژگی های تغذیه ای مشابهی هستند و در تعداد اسیدهای چرب زنجیره کوتاه با هم برابر هستند.

از دانه های کتان روغنی گیاهی استخراج می شود، که به روغن بذر کتان معروف است. تخم کتان غنی‌ترین منبع گیاهی دسته‌ای از اسیدهای چرب امگا ۳ است که با نام آلفا لینولنیک اسید (ALA) شناخته می‌شوند. این اسیدهای چرب برای سلامتی بسیار مفید هستند.

ارزش غذایی بی‌نظیر تخم کتان

اگر به ارزش غذایی تخم کتان نگاه کنید، موارد زیادی نظر شما را جلب خواهد کرد. یک قاشق غذاخوری یا ۲۸ گرم تخم کتان محتوی مواد معدنی زیر است:

• ۶۳۳۸ میلی‌گرم امگا ۳؛
• ۸ گرم فیبر؛
• ۶ گرم پروتئین؛
• ۳۱٪ نیاز روزانه‌ی فرد به ویتامین B۱؛
• ۳۵٪ نیاز روزانه‌ی فرد به منگنز؛
• ۳۰٪ نیاز روزانه‌ی فرد به منیزیم؛
• ۱۹٪ نیاز روزانه‌ی فرد به فسفر؛
• ۱۰٪ نیاز روزانه‌ی فرد به سلنیم.

همچنین تخم کتان سرشار از ویتامین B۶، آهن، پتاسیم، مس و روی است. این موارد به‌ خوبی نشان می‌دهند که چرا تخم کتان یکی از مفیدترین مواد غذایی برای شما می‌باشد.

تخم کتان چگونه به کاهش وزن و لاغری کمک می‌کند؟

تخم کتان سرشار از چربی‌های سالم امگا ۳ و امگا ۶ و فیبرهای غذایی است. یکی از مهم‌ترین خواص تخم کتان دارا بودن مقدار بالای لیزاب (موسیلاژ) است. لیزاب نوعی فیبر با حالت ژله‌ای و محلول در آب است. لیزاب مانع تخلیه‌ی سریع مواد غذایی از معده به روده‌ی باریک می‌شود. در نتیجه خوردن دانه کتان باعث ایجاد احساس سیری طولانی‌تر شده و سبب می‌شود تا کالری کمتری مصرف نماییم و منجر به کاهش وزن می‌شود.

مقاله مرتبط: فیبر و نقش آن در کاهش چربی شکم چیست؟

چگونه از آن برای لاغری استفاده کنیم؟

اگر به دنبال روشی کم دردسر برای لاغری می‌گردید و نمی‌خواهید از رژیم های سفت و سخت استفاده کنید که در اغلب موارد در بلند مدت نتیجه مطلوبی در بر ندارند، می‌توانید از تخم کتان استفاده کنید. برای این منظور دو روش زیر به شما توصیه می شود:

• روش اول لاغری با تخم کتان: اگر ۳۰ دقیقه قبل از خوردن غذا، یک قاشق پودر تخم کتان را همراه با آب فراوان میل کنید، احساس سیری به شما دست داده و نمی توانید زیاد غذا بخورید و بدین طریق دریافت چربی‌ها و کالری‌ها از طریق وعده های روزانه کمتر خواهد شد و به مرور موجب کاهش وزن و کاهش چربی‌های انباشته شده در بدن می‌گردد.
• روش دوم لاغری با تخم کتان: اگر از تخم کتان در هنگام خوردن غذا استفاده کنید باعث می شود فرایند هضم غذا کندتر شده، و غذا مدت بیشتری در معده بماند و به صورت آهسته آهسته و به تدریج وارد روده کوچک شود و این موجب می شود که سطح انسولین پایدار شده و اشتها کاهش یابد .از اینرو، برای کاهش وزن روزانه دو قاشق غذاخوری پودر تخم کتان را به سوپ، سالاد یا هر غذایی که مصرف می‌کنید، اضافه کنید.

دمنوش تخم کتان برای لاغری

علاوه بر دو روش بالا، می خواهیم شما را با دمنوش تخم کتان آشنا سازیم، که می تواند در کاهش وزن و لاغر شدن به شما کمک نماید. در اصطلاح طب سنتی، تخم کتان دارای طبع گرم و خشکی بوده و می‌توانید صبح، هنگام صبحانه از آن استفاده کنید. دمنوش تخم کتان می تواند به شدت در افزایش سوخت و ساز بدن موثر باشد. همچنین این دمنوش اشتها را کاهش می دهد بنابراین غذا و کالری کمتری مصرف خواهد کرد.

طرز تهیه دمنوش: یک قاشق پودر تخم کتان را در قوری ریخته و آب با دمای ۷۰ یا ۸۰ درجه به آن اضافه کرده و اجازه دهید به مدت ۳۰ دقیقه دم بکشد. سپس آن را از صافی عبور داده و نوش جان کنید.

سایر خواص تخم کتان

تخم کتان علاوه بر کاهش وزن، خواص عالی دیگری نیز دارد که برای آگاهی بیشتر شما در زیر آمده است.

 سرشار از آنتی اکسیدان‌ (لیگنان)

از جمله دیگر خواص تخم کتان خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالای آن است. لیگنان نوعی فیبر پلی‌فنلی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. تنظیم هورمون‌ها، سلامت سلولی و خاصیت ضدپیری از ویژگی‌های لیگنان به‌شمار می‌روند. پلی‌فنل‌ها به رشد پروبیوتیک‌ها (میکروارگانیسم‌های زنده‌ای که برای سلامتی مفیدند) کمک می‌کنند و در زدودن مخمرها و قارچ کاندیدا از بدن مؤثرند.

لیگنان‌ها خاصیت ضدمیکروبی و ضدویروسی دارند. بنابراین مصرف منظم آنها می‌تواند دفعات ابتلای فرد به سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش بدهد.

پیشگیری از دیابت

پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد که مصرف دانه‌ی کتان احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را به میزان ۸۰ درصد کاهش می‌دهد. محققان در حال تحقیق بیشتر در این خصوص هستند. توصیه می‌کنیم روزانه یک تا دو قاشق چای‌خوری دانه‌ی کتان آسیاب شده به غذاهای خود اضافه نمایید.

همچنین برخی تحقیقات صورت گرفته نشان داده است مصرف روزانه تخم کتان به دلیل دارا بودن لیگنان، به میزان متوسطی سبب بهبود قند خون می گردد. به علاوه تخم کتان قدرت آنتی اکسیدانی بالایی داشته و می‌تواند با استرس اکسیداتیو – عامل ابتلا به دیابت – مقابله نماید.

کاهش فشار خون و جلوگیری از بیماری‌های قلبی

تحقیقات بسیاری نشان داده است امگا ۳ موجود در دانه های کتان از طریق مکانیسم هایی مانند اقدامات ضد التهابی و تنظیم نمودن ضربان قلب، به بهبود سیستم قلبی عروقی کمک می کند. یکی از مهم ترین خواص تخم کتان، کاهش فشار خون می باشد. از این رو احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد. همچنین رژیم غذایی حاوی دانه های کتان از سخت شدن و گرفتگی شریان ها جلوگیری می کند و از این رو موجب حفظ سلامتی قلب می شود. امگا-۳ نقش بسزایی در تنظیم ریتم قلب دارد و در درمان آریتمی (ضربان قلب نامنظم) و نارسایی قلبی مفید است. پژوهشگران دانشگاه هاروارد مصرف روزانه ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری دانه کتان را به بیماران قلبی یا آنهایی که زمینه ابتلا به ناراحتی های قلبی دارند، توصیه می کنند.

کمک به کاهش کلسترول خون

وجود امگا ۳ برای تنظیم کلسترول خون لازم است. این اسیدهای چرب میزان کلسترول خوب خون را افزایش می‌دهند و حالت ارتجاعی رگ‌های خونی و جریان خون را بالا می‌برند. دانه کتان یکی از مفید ترین منابع امگا-۳ به شمار می رود. مصرف تخم کتان موجب کاهش سطح کلسترول با چربی بد در خون می شود. محققان معتقدند گنجاندن دانه کتان در برنامه غذایی روزانه افراد بزرگسال می تواند شانس ابتلا به گرفتگی عروق یا آترواسکلروز را در آنها تا ۷۵ درصد کاهش بدهد. محققان با تحقیقی که روی بیش از ۱۰۰ خانم یائسه انجام دادند، به این نتیجه رسیدند درصد ابتلا به بیماری پرفشاری خون و ناراحتی های قلبی در خانم هایی که به مدت یک سال، روزی ۴ قاشق غذاخوری دانه کتان خام مصرف می کردند، بسیار پایین و ناچیز بود.

دشمن سرطان

تأثیر تخم کتان در مبارزه با سرطان‌ سینه، سرطان پروستات، سرطان روده‌ی بزرگ و تخمدان، بارها به اثبات رسیده است. براساس مطالعه‌ای که در «Journal of Clinical Cancer Research» به چاپ رسید، مصرف تخم کتان می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش بدهد. سه لیگنانی که در تخم کتان وجود دارند،‌ می‌توانند توسط باکتری‌هایی که در روده زندگی می‌کنند، به انترولاکتون و انترودیول تبدیل شوند. این ترکیبات در تنظیم هورمون‌ها نقش دارند. احتمالا به این دلیل تخم کتان امکان ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد.

همچنین، لیگنان‌های موجود در تخم کتان می‌توانند خطر ابتلا به سرطان مخاط رحم و سرطان تخمدان را کاهش بدهند.

 رفع چین و چروک صورت

امگا ۳ موجود در تخم کتان، به درمان و رفع لکه های قهوه‌ای پوست – که بر اثر افزایش سن – ایجاد می شود، کمک فراوانی می‌کند. همچنین از آن برای رفع چین و چروک های ریز پوست صورت نیز می توان بهره گرفت. در پژوهشی از داوطلبان خواسته شده روزانه تنها نصف قاشق چای‌خوری تخم کتان بخورند و بعد از ۶ هفته پوست آن‌ها تازه‌تر و باطراوت‌تر شد (انگار که آبرسانی شده‌باشد) و به‌طور قابل ملاحظه‌ای نیز التهابات و قرمزی‌های پوستی آن‌ها نیز کاهش یافت. اسیدهای چرب امگا ۳ واکنش بدن را نسبت به عوامل التهاب‌زا فرو می‌نشاند، همچنین سبب جذب آب را جذب به سلول‌های پوستی می شود تا چروک‌ها را کاهش دهد و پوست را با طراوت‌تر می‌کند. می‌توانید برای بهره‌مند شدن از خواص بذر کتان و اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در آن، می توانید بر روی سبزیجات و سالاد پودر تخم کتان بپاشید.

جوان سازی پوست

این ماده غذایی دارای مقادیر زیادی استروژن گیاهی است. فیتواستروژن موجود در بذر کتان هم دارای خواص شبه استروژنی است و هم به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کند. آنتی اکسیدان ها سبب حفاظت سلول از آسیب رادیکال های آزاد می شوند. همچنین بذر کتان به ایجاد تعادل هورمون استروژن و پروژسترون در بدن کمک کرده و نمی گذارد که آکنه به پوست صورت آسیب رساند. بهترین روش خوردن بذر کتان نیز اضافه کردن آن به سالاد یا ماست است.

کمک به درمان یبوست

دانه‌ کتان سرشار از فیبرهای محلول و نامحلول بوده و به همین علت یک ماده ملین بوده و دفع را راحت می‌کند. اگر دچار یبوست مزمن هستید به سراغ دانه‌ی کتان بروید. بدین منظور یک قاشق چای‌خوری دانه‌ی کتان را به مدت یک شب در یک لیوان آب خیس کرده و فردای آن آب را به همراه دانه‌ها بنوشید. یا این که ۲۰ گرم دانه‌ی خشک را با یک لیتر آب و به مدت ۵ دقیقه بجوشانید و محلول را صاف کنید. صبح و شب بعد از غذا یک فنجان از این جوشانده میل کنید. توجه داشته باشید تأثیر دانه‌ی کتان تقریباً بعد از ۳ روز خود را نشان می‌دهد.

کمک به کاهش مشکلات یائسگی در زنان

گنجاندن تخم کتان در برنامه غذایی خود و مصرف منظم آن، می‌تواند احتمال ابتلا به گُر گرفتگی در دوران یائسگی در زنان را کاهش دهد. تخم کتان حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ گیاهی (مفید برای پوست) و فیتواستروژن است و برای همین یکی از بهترین مواد غذایی مورد نیاز زنان است. تخم کتان سرشار از لیگنان های گیاهی است و به همین دلیل می تواند سوخت و ساز و استفاده از استروژن را کنترل کرده و به این ترتیب علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، تعریق و خشکی واژن را کاهش دهد. می توانید تخم کتان آسیاب شده را خریداری نموده و به غذاها، ماست و انواع سالاد و غیره افزوده و میل کنید.

درمان التهابات پوستی

تخم کتان به دلیل سرشار بودن از اسیدهای چرب امگا ۳ ها و امگا ۶، در تسکین التهاب پوستی موثر بوده، می توان از آن به عنوان یکی ماده ضد التهاب بهره جست. تأثیر این اسیدهای چرب در بهبود بافت ها، بهبود جای زخم و جوش و تسکین سطح پوست مثال زدنی است. اگر دچار التهاب پوستی هستید دانه‌ی کتان را امتحان کنید؛ برای این کار مقداری آب را به بذر کتان آسیب شده اضافه نمایید تا به شکل خمیر مانند در آید. این خمیر را با حرارت خیلی ملایم گرم کرده و با ضخامت یک سانتی متر روی یک گاز یا پارچه‌ی تمیز پهن کنید. این مرهم را هر روز دو تا ۳ مرتبه روی نقاط ملتهب پوست خود قرار دهید.

درمان نفخ شکم

تخم کتان دارای میزان زیادی فیبر محلول و نا محلول است که به خوبی می تواند به هضم غذا در معده کمک کند و نفخ شکم را از بین ببرد. برای اینکه از این اثر تخم کتان بهره مند شوید دانه کتان را پودر نموده و در نمک پاش بریزید و به همراه غذا، مانند یک ادویه کمی از آن را روی غذای خود بپاشید. بسیاری از افراد از تخم کتان بیشتر در ماست، شیر، سالاد استفاده می نمایند.

تخم کتان فاقد گلوتن است

تخم کتان می‌تواند جایگزین طبیعی برای غلاتی باشد که حاوی گلوتن هستند. بنابراین تخم کتان برای کسانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند یا به گلوتن حساسیت دارند،‌ گزینه‌ی بسیار مناسبی است. همچنین تخم کتان با دارا بودن مقدار بالایی امگا۳ جایگزین مناسبی برای کسانی است که به غذاهای دریایی حساسیت دارند.

تخم کتان در مقابل آرد کتان

اگر تخم کتان به‌طور آسیاب نشده مصرف شود،‌ بدن ما نمی‌تواند از همه خواص آن استفاده کند و بخشی از آن هضم‌نشده باقی می‌ماند. پس بهتر است تخم کتان به‌صورت پودر مصرف شود. اگر در خانه آسیاب دارید، می‌توانید تخم کتان را قبل از مصرف آسیاب کنید تا بتوانید از خواص تخم کتان بیشتر بهره‌مند شوید.

مصرف جوانه‌ی کتان نیز یک راه عالی برای بهره‌مندی حداکثری از خواص آن است. خیساندن تخم کتان و جوانه‌ زدن آن موجب نابودی اسید فیتیک موجود در تخم کتان می‌شود و جذب مواد معدنی موجود در آن را افزایش می‌دهد.

بهتر است تخم کتان را با آب یا مایعات فراوان میل کنید.

ایران بدن

livestrong.com  webmd.com draxe.com
noavard.co chetor.com