علائم کمبود منیزیم و منابع غذایی تامین آن

امروزه کمبود منیزیم به مشکل فراگیری تبدیل شده است. برخی برآوردها حاکی از آن است ۹۰ درصد افراد از کمبود منیزیم رنج می‌برند. منیزیم در بیش از ۳۰۰ واکنش بیوشیمیایی در بدن نقش دارد و بر فشار خون، عملکرد دستگاه ایمنی، سوخت‌وساز، و بسیاری از ابعاد سلامتی تأثیرگذار است. برخی کارشناسان معتقدند امروزه کمبود منیزیم بزرگترین مشکل سلامتی در جهان است!

در این مقاله با ما همراه شوید تا علائم کمبود منیزیم و منابع تامین آن آشنا شوید.

علل شیوع کمبود منیزیم

شیوع کمبود منیزیم دلایل گوناگونی دارد. کاهش مواد مغذی موجود در خاک و در نتیجه‌ی  آن کمبود مواد مغذی در گیاهانی که از این خاک می‌رویند و حیواناتی که از این گیاهان تغذیه می‌کنند، موجب کاهش منیزیم در غذای مصرفی ما می‌شود.

• امروزه در تهیه‌ی آب شهری از موادی مانند فلوراید و کلر استفاده می‌شود. نتیجه‌ی این کار، کاهش منیزیم موجود در آب است. زیرا منیزیم با فلوراید و کلر موجود در آب ترکیب می‌شود.
• کافئین و شکر نیز که در رژیم غذایی اکثر ما نقش پُررنگی دارند، منیزیم بدن را کاهش می‌دهند.
• عامل دیگری که باعث کمبود منیزیم در بدن می‌شود، استرس است.

تاثیر مصرف کلسیم روی کمبود منیزیم؟

براساس تحقیقات، مصرف زیاد کلسیم منجر به کمبود منیزیم می‌شود. با اینکه اغلب ما به‌ اندازه‌ی کافی منیزیم مصرف نمی‌کنیم، ولی مصرف کلسیم ما بیش‌ از حد است. کلسیم به بسیاری از غذاهای فرآوری‌شده مانند لبنیات و آب پرتقال اضافه می‌شود. با افزایش مقدار کلسیم در بدن، فرایند کلسیفیکاسیون (calcification) اتفاق می‌افتد. کلسیفیکاسیون به معنای تجمع کلسیم در بافت‌های بدن است. این پدیده به‌طور طبیعی در بافت استخوانی روی می‌دهد و موجب تشکیل استخوان می‌شود. اما اگر در سایر بافت‌های نرم مانند قلب یا رگ‌ها رخ بدهد، می‌تواند مشکلاتی برای سلامتی انسان ایجاد کند.

هرکدام از سلول‌های بدن، پمپ سدیم-پتاسیم دارند که وظیفه‌‌اش تنظیم غلظت مواد معدنی در داخل و خارج از سلول است. کمبود منیزیم موجب اختلال در عملکرد پمپ سدیم-پتاسیم می‌شود. با اختلال در عملکرد پمپ سدیم-پتاسیم و افزایش مقدار کلسیم در بدن، این پمپ اجازه‌ی ورود مقدار زیادی کلسیم به داخل سلول را صادر می‌کند. کمبود منیزیم این اتفاق را تشدید می‌کند و در نتیجه غلظت کلسیم در داخل سلول افزایش می‌یابد.

بسیاری از مواد مغذی مانند ویتامین D و ویتامین K در کلسیفیکاسیون مؤثرند، اما مهم‌ترین عاملی که در بروز کلسیفیکیشن مؤثر است، مصرفِ کمِ منیزیم است. براساس مطالعات دانشگاه فرامینگهام مصرف مقدار کافی منیزیم خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد. با توجه به اهمیت نسبت صحیح کلسیم به منیزیم در بدن و عملکرد درست پمپ سدیم-پتاسیم، کمبود منیزیم در بدن موجب بروز علایمی می‌شود که در ادامه آمده‌اند.

علایم کمبود منیزیم

۱. کلسیفیکاسیون سرخرگ‌ها

کلسیفیکاسیون سرخرگ‌ها (جمع شدن کلسیم در یکی از بافت‌های بدن) خوشبختانه اولین علامت کمبود منیزیم نیست، اما یکی از خطرناک‌ترین علائم است. کلسیفیکاسیون سرخرگ‌ها که ناشی از کمبود منیزیم است، می‌تواند موجب بروز مشکلات قلبی-عروقی مانند حمله قلبی شود.

۲. گرفتگی عضلات

یکی از مهم‌ترین علائم کمبود منیزیم، اسپاسم و گرفتگی عضلات است. همان‌طور که کلسیفیکاسیون باعث سختی سرخرگ‌ها می‌شود، در سختی بافت عضلات مؤثر است و ممکن است موجب گرفتگی و اسپاسم عضلانی شود.

۳. اضطراب و افسردگی

تحقیقات زیادی نشان می‌دهند کمبود منیزیم تأثیرات بدی بر سلامت ذهنی فرد دارد

۴. فشار خون بالا

بر اساس مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد بر روی ۷۰ هزار نفر صورت گرفت، مشاهده شد کسانی که بیشترین مقدار منیزیم را دریافت می‌کنند، بهترین میزان فشار خون را دارند.

بر اساس فراتحلیلی  که در این زمینه صورت گرفته است، مصرف مکمل‌های منیزیم بر کاهش فشار خون مؤثر است.

همچنین، بر اساس مطالعه‌ی دانشگاه مینه‌سودا، خطر فشار خون بالا در زنانی که منیزیم کافی مصرف می‌کنند، ۷۰٪ کمتر است.

۵. مشکلات هورمونی

کاهش منیزیم موجب افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌شود. زنان باردار از گرفتگی پاهایشان شکایت می‌کنند. این مشکلات و مشکلات ناشی از «سندروم پیش‌ از قاعدگی» زمانی بروز می‌کنند که سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون بالاست و مقدار منیزیم کم است.

شکلات منبع خوبی از منیزیم است و به نظر می‌رسد هوسِ خوردن شکلات، از نشانه‌های کمبود منیزیم باشد.

گرفتگی عضلات ناشی از چرخه‌های عادت ماهانه می‌تواند با سطح منیزیم بدن در ارتباط باشد. کارولاین دین در کتاب معجزه‌ی منیزیم توصیه می‌کند زنانی که سندروم پیش از قاعدگی دارند یا از گرفتگی‌ها شکایت دارند، بهتر است قبل از شروع علائم، منیزیم مصرف کنند.

۶. مشکلاتی در دوران بارداری

با توجه به مطالبی که در بالا گفتیم میزان منیزیم می‌تواند بر سلامت و خلق‌وخوی زنان در دوران بارداری تأثیر چشمگیری داشته باشد. برخی مواقع، از منیزیم برای کاهش فشار خون و گرفتگی عضلات ناشی از بارداری و پیشگیری از زایمان زودرس و سردردهای مرتبط با آن استفاده می‌شود.

۷. مشکلات خواب

بروز مشکلات خواب می‌تواند از علائم کمبود منیزیم باشد. اغلب مشکلات خواب بلافاصله پس از مصرف منیزیم از بین می‌روند. منیزیم به آرامش جسم و ذهن کمک می‌کند و در داشتن یک خواب مناسب مؤثر است.

منیزیم به عملکرد مناسب گیرنده‌های گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز کمک می‌کند. این گیرنده‌ها، انتقال‌دهنده‌های عصبی‌ای هستند که باعث آرامش مغز می‌شوند.

۸. افت انرژی و بی‌حالی

منیزیم در بروز واکنش‌هایی که موجب تولید انرژی (ATP) در سلول‌ها می‌شوند، نقش دارد. ATP یا آدنوزین تری‌فسفات شکل عمده‌ی انرژی در سلول‌هاست و برای فعال شدن باید به یون منیزیم متصل شود. به عبارتی بدون منیزیم شما در سطح سلولی انرژی‌ای نخواهید داشت. این امر می‌تواند باعث خستگی، کمبود انرژی، بی‌حالی و سایر مشکلات شود.

۹. سلامت استخوان‌ها

از گذشته کلسیم به‌عنوان مهم‌ترین ماده‌ی معدنی برای سلامت استخوان‌ها شناخته شده است، اما اهمیت منیزیم اگر بیش از کلسیم نباشد، کمتر از آن هم نیست:

• کمک به جذب ویتامین D: ویتامین D برای آنکه بتواند به جذب کلسیم کمک کند، به منیزیم نیاز دارد. بنابراین زمانی که فرد ویتامین D مصرف می‌کند، مصرف مقدار کافی منیزیم نیز مورد نیاز است.
• کمک به استفاده‌ی مناسب از کلسیم: منیزیم موجب تحریک فعالیت هورمون کلسی‌تونین می‌شود. کلسی‌تونین کلسیم را از عضلات و بافت‌های نرم خارج می‌کند و به استخوان‌ها می‌برد. بنابراین از خطر کلسیفیکاسیون نابه‌جا می‌کاهد. این موضوع به‌خوبی توضیح می‌دهد که چرا منیزیم احتمال بروز حمله قلبی، پوکی استخوان، التهاب مفصل و سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

۱۰. کمبود سایر مواد معدنی

بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی بر یکدیگر اثر هم‌افزایی دارند و در این بین منیزیم از مهم‌ترین مواد معدنی است. منیزیم برای بهره‌مندی مناسب بدن از کلسیم، پتاسیم، ویتامین K، ویتامین D و سایر مواد مغذی موردنیاز است.

استعمال خارجی منیزیم بر روی پوست، باعث می‌شود بدن منیزیم موردنیازش را جذب کند.

درمان کمبود منیزیم

با اینکه کمبود منیزیم می‌تواند عوارض بسیاری به‌دنبال داشته باشد، ولی حل این مشکل کار دشواری نیست. بسیاری از مکمل‌ها یا قرص‌های منیزیم می‌توانند کمبود آن را جبران کنند. این محصولات مفیدند، ولی ممکن است باعث اختلالات گوارشی و فشار بر کلیه‌ها شوند. متخصصین تخمین می‌زنند جذب منیزیم بسته به منبع تأمین آن در دستگاه گوارشی بین ۲۰ تا ۵۵ درصد است و منیزیم اضافی از بدن خارج می‌شود.

مصرف موضعی منیزیم

یکی از راه‌های مناسب برای تأمین منیزیم موردنیاز بدن، مصرف موضعی آن است. با اسپری کردن منیزیم بر روی پوست، بدن می‌تواند مقدار موردنیازش را سریع‌تر جذب کند. منیزیم به‌طور مستقیم به خون و بافت‌ها می‌رود. به این ترتیب منیزیم موردنیاز بدن خیلی زود و بدون درگیر کردن کلیه‌ها تأمین می‌شود. البته قبل از هرگونه مصرف این قرصها، باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

۱۰ غذای سرشار از منیزیم

بهتر است منیزیم را از غذاهایی تأمین کنید که از خاک حاصلخیز روییده‌اند:

1. اسفناج: هر فنجان اسفناج محتوی ۱۵۷ میلی‌گرم منیزیم یا ۴۰٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
2. برگ چغندر:‌ هر فنجان برگ چغندر محتوی ۱۵۴ میلی‌گرم منیزیم یا ۳۸٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
3. تخمه‌ی کدو: یک‌هشتم فنجان تخمه‌ی کدو محتوی ۹۲ میلی‌گرم منیزیم یا ۲۳٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
4. بادام: هر فنجان بادام محتوی ۸۰ میلی‌گرم منیزیم یا ۲۰٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
5. ماست: هر فنجان ماست محتوی ۵۰ میلی‌گرم منیزیم یا ۱۳٪ نیاز روزانه‌ی فرد به است.
6. لوبیا سیاه: نصف فنجان لوبیا سیاه محتوی ۶۰ میلی‌گرم منیزیم یا ۱۵٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
7. آووکادو: یک عدد آووکاوی متوسط محتوی ۵۸ میلی‌گرم منیزیم یا ۱۵٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
8. انجیر: نصف فنجان انجیر محتوی ۵۰ میلی‌گرم منیزیم یا ۱۳٪ نیاز روزانه‌ی است.
9. شکلات تلخ: ۶۵ گرم شکلات تلخ محتوی ۹۵ میلی‌گرم منیزیم یا ۲۴٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.
10. موز: یک عدد موز متوسط محتوی ۳۲ میلی‌گرم منیزیم یا ۸٪ نیاز روزانه‌ی فرد است.

ایران بدن

wellnessmama.com chetor.com