شاید شنیده باشید که تا صحبت از بدنسازی برای کودکان و نوجوانان می‌شود بسیار می‌گویند: ” بدنسازی قد را می‌سوزاند، نری بدنسازی قد کوتاه میشی، وزنه نزن قدت کوتاه میشه و …” اما از لحاظ علمی این فرضیه و باورهای شایع غلط هستند یا درست؟ پاسخ علم به اینها چیست؟
ما در این مقاله بطور کامل به این موضاعات پرداخته‌ایم. با دقت مطالعه کنید.
اثر وزنه بر روی صفحات رشد
صفحات اپیفیزیال یا به عبارتی دیگر صفحات رشد که در انتهای استخوان ها قرار دارند، مسئول رشد استخوان‌ها در کودکان و نوجوانان هستند. این صفحات غضروفی در طول دوران کودکی تقسیم شده و دوباره تولید می‌شوند و به فرآیند تولید استخوان جدید کمک می‌کنند. فرآیند تولید مجدد سرانجام با زمانی که انسان به قد نهایی خود برسد، متوقف می‌شوند، این فرآیند معمولاً در دختران تا ۱۶ سالگی و در پسران تا ۱۸ سالگی ادامه دارد. اما نگرانی‌هایی در مورد آسیب دیدن صفحات رشد این عقیده را در مورد ارتباط بین تأثیر تمرینات با وزنه بر روی مفاصل و استخوان‌ها و نهایتاً قد نهایی به وجود آورده است.
آکادمی اطفال ایالت متحده آمریکا نیز بیان داشته است که به نظر می‌رسد که تمرینات قدرتی هیچگونه تاثیر منفی روی رشد طولی کودکان و نوجوانان ندارد و به نظر نمیرسد که این تمرینات در آینده نیز مشکل ساز شوند.
در اینجا باید به این نکته نیز اشاره کنیم که فشار وارده به پاها و ستون فقرات یک کودک یا نوجوان در طول دوندگی و یا پرش بسیار بیشتر از فشار اعمال شده توسط حرکات بدن سازی نظیر اسکات می‌باشد. برخی از منابع علمی مدعی شده بودند که در واقع فشار وارده در طول دوندگی و پرش ۵ برابر وزن بدن می‌باشد. پس اینجا مشخص می‌شود که این فشار تقریباً معادل ۷۰۰ پوند(حدود ۳۱۷ کیلوگرم) حرکت اسکوات می‌باشد که مسلماً یک نوجوان تازه کار به هیچ عنوان نمی‌تواند این مقدار وزنه را جابجا کند. پس نتیجه می‌گیریم که فعالیت‌های روزمره کودکان و نوجوانان فشار بسیار بیشتری را نسبت به حرکات بدنسازی به بدن آنها وارد می‌کند.
[tblg1]
برخلاف تصور عموم، تاثیر بدنسازی بر رشد قد کودکان مثبت است
مطالعات جدید نه‌تنها هیچ گواهی از منفی بودن تاثیر بدنسازی بر رشد قد ارائه نمی‌دهند، بلکه نشان می‌دهند این تمرینات می‌توانند سبب رشد بیشتر شوند (در صورت تغذیه و خواب مناسب).
به‌عنوان مثال کودک دختر ۹ ساله‌ای را در نظر بگیرید؛ این کودک درصورتی‌که تمرینات بدنسازی یا هر نوع تمرین قدرتی استقامتی دیگری را انجام دهد، در طول مدت ۱۰ ماه رشد تراکم استخوانی او ۶% خواهد بود؛ درصورتی‌که اگر این نوع تمرینات را انجام ندهد در حدود ۱٫۵% خواهد بود. دلیل اصلی این تأثیر مثبت، افزایش ترشح هورمون‌های آنابولیک مثلهورمون رشد در اثر اجرای این تمرینات است.
تمرینات قدرتی می‌توانند در پیشگیری از صدمات مفید باشند
طبق تحقیقات آکادمی طب اطفال آمریکا (AAP) تمرینات قدرتی مانند بدنسازی و یا کراس فیت، برای کودکان بالای ۸ سال کاملاً امن هستند (به‌جز کودکانی که در انتهای مطلب به آنها اشاره می‌کنیم). این محققان همچنین معتقدند که تمرینات قدرتی یا استقامتی می‌توانند در جلوگیری از ۳٫۵ میلیون مصدومیت هر سالهٔ کودکان مؤثر باشند.
علاوه بر این، تمرینات بدنسازی در جوانان کمک می‌کند تا به فرم بدنی بهتری برسند و همچنین سازگاری قلبی آنها را بهبود می‌بخشد. تمرینات قدرتی یا استقامتی همچنین در تنظیم سطح کلسترول، تراکم استخوان و سلامت روحی مؤثر می‌باشند.
[tblg1]
تمرینات بدنسازی مناسب کودکان و نوجوانان چگونه است؟
قطعاً تمرینات سخت و گاهی کسل کننده بدنسازی توصیهٔ اول ما برای کودکان و نوجوانان نیست. در این سنین کمی نشاط بیشتر در ورزش کودکان لازم است.
به‌عنوان مثال ورزشی مانند کراس فیت برای این ردهٔ سنی بیشتر توصیه می‌شود. کراس فیت تمریناتی مرکب از تمرینات قدرتی، سرعتی، انفجاری، پلایومتریک، وزنه‌برداری به سبک سنتی، بادی‌ویت (مبتنی بر وزن بدن مانند بارفیکس)، تمرینات ژیمناستیکی و همچنین استقامتی است.
همان‌گونه که می‌بینید تنوع، تحرک و نشاط در این رشته ورزشی نوظهور بیشتر است و برای کودکان و نوجوانان شاید کمی جذاب‌تر باشد. هرچند در تمرین بدنسازی معمولی نیز مربی کودک شما می‌تواند برنامه را به فرمی دلنشین تر و جذاب‌تر تنظیم کند.
کودکانی با شرایط زیر نمی‌توانند تمرینات قدرتی-استقامتی انجام دهند!
توجه داشته باشید محققان AAP معتقدند که کودکان و نوجوانان دارای شرایط زیر، باید از انجام این تمرینات اجتناب کنند:
- افرادی با فشارخون بالای کنترل نشده
- افرادی با اختلالات تشنجی
- افرادی که سابقهٔ شیمی درمانی جهت درمان سرطان دارند
[tblg1]
تاثیر بدنسازی بر قد وابسته به تغذیه است!
همان‌طور که می‌دانید تغذیه با هدف رسیدن املاح و مواد مغذی کافی، در سنین رشد نقش حیاتی و کلیدی دارد. از طرفی ورزش کردن، بخصوص تمرینات قدرتی نیاز بسیاری به این مواد مغذی و املاح معدنی ایجاد می‌کند.
از این‌رو رساندن املاح و مواد مغذی کافی تبدیل به دغدغه‌ای جدی می‌شود. چراکه در صورت کمبود، رشد کودک با مشکل مواجه خواهد شد و در صورت تغذیه کنترل نشده و مصرف اضافی غذا، معضل چاقی در کودک را خواهیم داشت.
تاثیری که بدنسازی بر رشد قد کودک و نوجوان دارد، وابسته به تغذیه نیز هست. به طوری که در صورت تغذیه نامناسب ممکن است رشد قد با مشکل مواجه شود و بالعکس در صورت رسیدگی دقیق به تغذیه احتمالا شاهد افزایش رشد خواهیم بود.
توجه داشته باشید حتی درصورتی‌که شخص ورزش کند، اگر بیش‌ازحد غذا بخورد باز هم چاق خواهد شد. از این‌رو تنظیم برنامه‌ای دقیق و حساب شده برای کودک و یا نوجوان، نقش حیاتی و کلیدی در حفظ سلامتی و روند رشد وی دارد. ما این مسئله را در مطلبی کامل توضیح دادیم که چرا باوجود ورزش کردن وزن کم نمی‌کنیم؟ حتماً این مطلب را بخوانید.
با برنامه پیش بروید
همان‌طور که متوجه شدید تمرین در سنین کودکی و نوجوانی، به جهت جلوگیری از آسیب دیدگی و افزایش رشد، نیازمند برنامه‌ای دقیق، حساب شده و مستمر است.
این نیاز هم در فاز تمرینی و هم در فاز غذایی وجود دارد و پاسخ‌دهی مناسب به آن ضروری است. توصیهٔ ما به شما این است که از ابتدا با برنامه‌ای علمی، اصولی و دقیق پیش بروید تا بتوانید از خواص مثبت تاثیر بدنسازی بر رشد قد بهره برید (البته این مورد برای کودکان و نوجوانان کاربرد دارد).
[tblg2]
ایران بدن