ژنیکوماستی، علایم، داروها و جراحی آن

در این مقاله به مواردی چون عارضه ژنیکوماستی (یا بزرگی سینه مردان یا زنانه بودن سینه مردان) چیست؟ دلایل و علل بزرگ شدن سینه مردان، روشهای پیشگیری، داروهای موثر برای ژنیکوماستی، جراحی ژنیکوماستی چگونه است؟ آیا رژیم غذایی بروی ژنیکوماستی تاثیر دارد؟ هزینه جراحی ژنیکوماستی؟ خطرات جراحی ژنیکوماستی چیست؟ و … بطور مفصل پرداخته‌ایم.

ژنیکوماستی (Gynecomastia) چیست؟

ژنیکوماستی (به انگلیسی: Gynecomastia) عارضه ایست در مردان که با بزرگ شدن بافت سینه همراه است، گاهی فقط یکی از پستان‌ها و گاهی هر دوپستان (به میزان یکسان یا متفاوت). علت اصلی این پدیده اختلال در سیستم غدد درون ریز می‌باشد؛ به این صورت که نسبت استروژن به تستسترون زیاد می‌شود که دلیل آن می‌تواند کاهش تستسترون و یا افزایش استروژن در فرد باشد.

این پدیده معمولاً در سه گروه سنی شامل نوزادان، جوانان در سنین بلوغ و افراد مسن پدید می‌آید که شرایط هر کدام متفاوت می‌باشد، گاهی اوقات این عارضه به خودی خود از بین می‌رود و نیازی به درمان خاصی ندارد و گاهی نیز باید به فکر درمان بود.

[tblg1]

ژنیکوماستی با چه علائمی بروز می‌کند؟

گاهی اوقات بزرگی بافت سینه مردان تنها به دلیل چاقی بوده و امری طبیعی می‌باشد. چرا که این نقطه از بدن نیز مانند سایر نقاط مستعد ذخیره چربی می‌باشد و در افراد چاق این بزرگی اگر به شکل طبیعی باشد جای نگرانی نیست. در صورتی که علائم زیر را دارا بودید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• ورم و بزرگی بافت پستان
• درد در این ناحیه
• حساسیت نسبت به لمس پستان ها
• ترشح از نوک پستان (یکی یا هردو)

با مشاهده این علائم حتما به پزشک مراجعه نموده و جویای مراحل درمانی شوید.

بزرگی بافت سینه مردان به چه دلایلی بروز می‌کند؟

همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم عارضه ژنیکوماستی به سبب اختلالات غدد درون ریز است. زمانی که نسبت هورمون استروژن (هورمون زنانه) به تستسترون (هورمون مردانه) افزایش یابد این عارضه پدید می‌آید. عواملی هستند که می‌توانند سبب این موضوع شوند (کاهش تستسترون و یا افزایش استروژن) که در ادامه به آن ها اشاره می‌کنیم:

• ژنیکوماستی در نوزادان: بیش از ۵۰% نوزادان پسر با سینه های بزرگ تر از حد عادی به دنیا می‌آیند. دلیل آن هم تاثیر استروژنی است که از مادر (از طریق جفت) وارد بدن نوزاد شده و هنوز تاثیرش باقی مانده. معمولا دو سه هفته پس از تولد سینه ها به حالت معمولی و عادی می‌رسند و جای نگرانی نیست.
• ژنیکوماستی دوران بلوغ: بسیاری از جوانان در سنین بلوغ دچار این عارضه می‌شوند که دلیل آن می‌تواند تغییرات هورمونی دوران بلوغ باشد. در بسیاری موارد در این گروه از مردان، ژنیکوماستی پس از شش ماه تا دو سال بدون اقدام درمانی خود بخود از بین می‌رود.
• ژنیکوماستی در افراد مسن: یکی دیگر از گروه های رایج درگیر ژنیکوماستی افراد مسن بین سنین ۵۰ تا ۶۹ سال هستند. در این گروه سنی، تقریبا از هر ۴ نفر، ۱ نفر مشکل ژنیکوماستی را با خود به همراه دارد.

داروهای موثر در بروز ژنیکوماستی

موارد ذکر شده فوق، موارد طبیعی و رایج بودند. این مواد و داروها نیز در ایجاد ژنیکوماستی می توانند دخیل باشند:

• الکل
• آنتی آندروژن ها
• متادون
• دارو های HIV
• شیمی درمانی
• هورمون های درمانی در سرطان پروستات
• داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول
• بلوک کننده های کانال کلسیمی (وراپامیل، نیفدیپین، دیلتیازم)
• آنتی بیوتیک هایی مانند مترونیدازول
• برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین
• فنوترین (نوعی ماده موجود در حشره کش ها)
• برخی دارو های مرتبط با معده
• هروئین
• آمفتامین
• ماریجوانا

دارو های دیگری نیز هستند که ممکن است بر ژنیکوماستی تاثیر داشته باشند اما صحت تاثیر آن ها هنوز اثبات نشده است.

علاوه بر دلایل گفته شده، مشکلات نارسایی کبد و کلیه نیز می‌توانند سبب این عارضه شوند؛ پس توجه داشته باشید اگر دچار مشکل ژنیکوماستی هستید، ممکن است سلامت کبد و کلیه شما در خطر باشد!

با وجود آمار بالای ژنیکوماستی، چطور از بروز آن پیشگیری کنیم؟

در این جا چند نکته را عنوان می‌کنیم که می‌توانند ریسک ابتلا به ژنیکوماستی را کاهش دهند:

• از داروهای غیر مجاز استفاده نکنید؛ داروهایی مانند استروئیدها (که متاسفانه بدون مشورت پزشک یا متخصص مربوطه، میان ورزشکاران مصرف شده و عوارض بدی را برای آن ها در پی خواهد داشت)، آندروژن، آمفتامین ها و هروئین می‌توانند سبب بروز ژنیکوماستی شوند.
• از مصرف الکل خودداری کنید؛ برخی مطالعات و تحقیقات بر تاثیر نوشیدن الکل در بروز ژنیکوماستی دلالت دارند. از مصرف آن اجتناب کنید.
• دارو های مصرفی خود را کنترل کنید؛ همانطور که عنوان شد برخی داروها در بروز ژنیکوماستی دخیل هستند. اگر تحت درمان هستید با پزشک خود مشورت کنید و در صورت امکان از داروهایی استفاده کنید که سبب بروز این پدیده نشوند. (بخصوص اگر در حال حاضر با این مشکل مواجه هستید)

آیا رژیم غذایی بروی ژنیکوماستی تاثیر دارد؟

ممکن است شما تصور کنید که میان ژنیکوماستی و تغذیه ارتباط مستقیمی وجود دارد، به صورتی که باید از مواد خاصی اجتناب کنید و یا مواد خاصی را جهت سرکوب ژنیکوماستی مصرف کنید. اما تاکنون هیچ ارتباط مستقیمی میان ژنیکوماستی و مواد غذایی خاصی گزارش نشده است. اما می‌توان تحت رژیم های غذایی خاص و با کاهش وزن و چربی عمومی بدن، نشانه های این عارضه و بزرگی پستان ها را کنترل کرد و کاهش داد. علاوه بر این، گمانه زنی هایی در رابطه با تاثیر برخی مواد غذایی بروی ژنیکوماستی صورت گرفته که در ادامه به بررسی دقیق تر آن ها خواهیم پرداخت.

الف) ارتباط فیتواستروژن ها با ژنیکوماستی

همانطور که گفتیم تغییرات سطح هورمون استروژن و افزایش آن می تواند سبب ژنیکوماستی شود. فیتواستروژن ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که در برخی گونه های گیاهی وجود دارند و در مهره داران با اتصال به گیرنده های استروژن، رفتار استروژن را تقلید می کنند. مواد غذایی ای مانند سویا حاوی فیتواستروژن ها هستند.

با در نظر گرفتن این نکته شاید شما نگران مصرف این گونه مواد غذایی باشید و چنین موادی را مسئول ژنیکوماستی بدانید، اما بر اساس اعلام نظر دانشمندان، فیتواستروژن ها هیچ تاثیری بر افزایش سطح استروژن شما نخواهند داشت و هیچ ارتباطی با ژنیکوماستی ندارند.

ب) رابطه چاقی و ژنیکوماستی

چاقی و اضافه وزن یکی از متهم های اصلی به عنوان عامل ژنیکوماستی به حساب می‌آید. در حقیقت چربی اضافی می‌تواند سبب افزایش سطح استروژن شود. کنترل و تنظیم صحیح میزان چربی در رژیم غذایی و اجتناب از مصرف زیاد آن می‌تواند کمک شایانی به شما بکند و سایز سینه ها را کاهش دهد.

رژیم غذایی در این موارد باید با مواد مغذی ولی کم کالری غنی شود تا منجر به کاهش وزن و درصد چربی شما شود. مواد غذایی مناسبی مانند میوه ها، سبزیجات، حبوبات، غلات کامل، لبنیات بدون چربی، منابع پروتئین کم چربی مانند مرغ، گوشت قرمز، غذاهای دریایی بخصوص ماهی.

البته بهتر است این موضوع را با متخصص تغذیه خود در میان بگذارید و تنظیم برنامه غذایی خود را به او بسپارید، چرا که کاهش افراطی و بیش از حد چربی ها نیز از طرفی عوارض دیگری را برای شما در پی خواهد داشت. در واقع شما باید میزان چربی مورد نیاز خود را از منابع چربی مفید مانند ماهی تامین کنید.

پ) مواد غذایی ضد التهاب و کاهنده درد

در ابتدای مقاله از درد سینه‌ها در ژنیکوماستی صحبت کردیم. مواد غذایی ای وجود دارند که می‌توانند در این رابطه به شما کمک کنند و کاهنده درد و التهاب باشند. مواد غذایی ای مانند ماهی های چرب مثل سالمون و تن، مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها مانند سبزیجات سبز برگ دار، انواع توت‌ها، مرکبات و حبوبات.
هرچند هیچ مطالعه‌ی مستقیم و خاصی در مورد این مسئله و ارتباط مستقیم این مواد غذایی با ژنیکوماستی صورت نگرفته است اما گمان می‌رود که مواد غذایی ذکر شده بتوانند بروی درد و التهاب ناشی از ژنیکوماستی موثر باشند.

ت) دیگر نکات و پیشنهادات غذایی در مورد ژنیکوماستی

جهت کنترل وزن و کاهش چربی، در جهت کاهش اندازه سینه ها، در روز سه وعده غذایی اصلی خود را میل کنید و حتماً دو میان وعده نیز در برنامه روزانه خود قرار دهید. رعایت مصرف وعده ها به شما در کنترل گرسنگی کمک می‌کند و از پرخوری و مصرف خوراکی‌های مضر جلوگیری می‌کند. علاوه بر این می‌تواند متابولیسم شما را در سطح مناسبی قرار دهد.

در ضمن دور غذاهای مضری مانند سرخ کردنی‌ها، فست فود، تنقلاتی مانند چیپس و پفک و در کل غذاهای حاوی چربی اشباع را خط بکشید. میزان کالری مصرفی روزانه خود را کنترل کنید و از رژیم غذایی مناسب خود پیروی کنید.

ورزش هوازی نیز برای کاهش چربی شما واجب و ضروری است. سعی کند حداقل ۵ روز در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه به پیاده روی تند، شنا و یا دوچرخه سواری بپردازید.

[tblg1]

ژنیکوماستی چه مشکلاتی را برای شخص پدید می‌آورد و با آنها چه می‌توان کرد؟

در ابتدا باید متذکر شد ژنیکوماستی می‌تواند علامتی باشد مبنی بر نارسایی کبد، کلیه و به طور کلی‌تر سیستم غدد درون ریز. پس در صورت بروز چنین مشکلی حتما به پزشک مراجعه نموده و از وی جویای منشا مشکل خود باشید و اگر مشکلات از این گونه موارد بود مراحل درمانی را پیش بگیرید.

بزرگی سینه مردان معمولاً سبب سرخوردگی و خجالت فرد می‌شود. به صورتی که اغلب این افراد از حضور در اماکنی مانند استخرها و یا حتی رختکن باشگاه برای تعویض لباس هراس دارند. این مشکل همچنین می‌تواند به چالشی در روابط عاشقانه فرد تبدیل شده و اعتماد به نفس را در روابط زناشویی کاهش دهد. از طرفی با توجه به آمار بالای این عارضه در سنین بلوغ، می‌تواند موجب تمسخر فرد توسط هم سن و سالان شود که استرس، فشار روحی و خجالت را در فرد افزایش می دهد.

توصیه می‌شود در ابتدا شخص درگیر با ژنیکوماستی، با مراجعه به پزشک و یا استفاده از رژیم های مخصوص این عارضه، سعی در درمان این اختلال نماید. اما علاوه بر اینها بهتر است خود را از نظر روحی و روانی تقویت کند تا در اعتماد بنفس، عملکرد و حضور در جامعه مشکلی وجود نداشته باشد. اگر شما دچار این اختلال هستید می‌توانید مشکل خود را به دوستان، خانواده و هر کسی که متوجه آن شد توضیح دهید تا متوجه مشکل پزشکی شما شود. ارتباط با افراد دیگری که اختلال ژنیکوماستی را پشت سر گذاشتند نیز قطعا از نظر ذهنی کمک شایانی به شما خواهد کرد.

روش‌های درمان ژنیکوماستی

دو گزینه‌ای که به عنوان درمان این بیماری مطرح می‌شوند عبارتند از: درمان دارویی و حذف از طریق جراحی.

دارو درمانی احتمالاً در مرحله پرولیفراتیو (تکثیر) موثرتر می‌باشد. اگر یک دوره دارودرمانی موفقیت‌آمیز نبود و یا بیماری چندین سال باقی ماند، احتمالاً درمان جراحی لازم است.‌

گزینه‌های جراحی برای ژنیکوماستی شامل لیپوساکشن، رزکسیون (برش) باز و رزکسیون با کاهش پوست است.

مطالعاتی که نتیجه‌گیری این جراحی را بررسی کرده‌اند، به طور کلی سطح بالایی از رضایت از این جراحی را نشان داده‌اند. با این حال، در این مطالعه که به صورت کوهورت بود، دریافتند که: “از ۷۴ بیمار مورد مطالعه فقط ۶۲.۵ درصد آن‌ها از عمل جراحی راضی یا بسیار راضی بودند.” بنابراین جراحی همیشه با رضایت کامل بیمار صورت نمی‌گیرد.

تکنیک‌های مختلفی در طول سال‌ها برای انجام این جراحی به کار برده شده است، اما هیچ تکنیکی هنوز در سطح جهانی پذیرفته نشده است.

چگونگی جراحی ژنیکوماستی

جراحی پلاستیک برای اصلاح ژنیکوماستی به طور فنی کاهش ماماپلاستی نامیده می‌شود و اندازه سینه را کاهش می‌دهد، آن را صاف می‌کند و خطوط قفسه سینه را افزایش می‌دهد.

در موارد شدید ژنیکوماستی، وزن بیش از حد بافت سینه ممکن است سبب افتادگی سینه‌ها و شل شدن آرئولا (پوست تیره اطراف نوک پستان) شود. در این موارد، موقعیت و اندازه آرئولا می‌تواند با جراحی بهبود یابد و پوست اضافه کاهش یابد.

مراحل جراحی:

بیهوشی

داروها برای راحتی شما در طول عمل جراحی تجویز می‌شوند. گزینه‌های دارویی شامل آرام‌بخش‌های وریدی و بیهوشی عمومی است. پزشک شما بهترین گزینه را به شما توصیه می‌کند.

 لیپوساکشن

در مواردی که ژنیکوماستی عمدتاً نتیجهٔ بافت چربی بیش از حد باشد، ممکن است از تکنیک‌های لیپوساکشن به تنهایی استفاده شود.

لیپوساکشن نیاز به وارد کردن یک کانول (یک لوله توخالی نازک) از طریق چند برش کوچک دارد. کانول در حرکت کنترل شده به جلو و عقب حرکت می‌کند تا چربی بیش از حد را از بین ببرد و سپس توسط مکش خلاء از بدن خارج می‌شود.

 برش

تکنیک‌های برش در جایی توصیه می‌شوند که بافت غده پستانی یا پوست بیش از حد برای اصلاح ژنیکوماستی لازم است، برداشته شود. برش همچنین هنگامی که پوست اطراف نوک پستان لازم است کاهش یابد یا هنگامی که بخواهیم نوک پستان طبیعی‌تر به نظر برسد، مورد نیاز است.

الگوهای برش بسته به شرایط خاص و اولویت جراحی متفاوت است. گاهی اوقات نیز ژنیکوماستی با هر دو روش لیپوساکشن و برش باهم درمان می‌شود.

قبل از انجام عمل چه کارهایی باید انجام دهید؟

قبل از جراحی مهم است که شما:

• به وزن مطلوب برسید.
• جراح خود را در مورد داروهای خود آگاه کنید زیرا ممکن است برخی از آن‌ها نیاز به متوقف کردن داشته باشند.
• سیگار نکشید.
• از شما خواسته خواهد شد که یک تاریخچهٔ کامل پزشکی شامل مواردی از قبیل مشکلات بهداشتی، داروهایی که مصرف می‌کنید یا کرده‌اید و هرگونه آلرژی که ممکن است داشته باشید را به جراح خود ارائه دهید.
• ممکن است توصیه شود مصرف داروهای خاصی نظیر داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، آسپرین و داروهایی که حاوی آسپرین هستند را متوقف کنید.
• ممکن است لازم باشد از مواد طبیعی مانند سیر و جینسینگ استفاده نکنید زیرا ممکن است بر لخته شدن و بیهوشی اثر بگذارد.
• جراح شما هم چنین توصیه می‌کند که آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون، آزمایش‌های اشعه ایکس یا الکتروکاردیوگرافی را برای ارزیابی قلب خود انجام دهید.

آیا جراحی ژنیکوماستی برای شما مناسب است؟

جراحی ژنیکوماستی یک روش بسیار انحصاری است و ممکن است برای همه مناسب نباشد. قبل از تصمیم‌گیری حتماً با جراح پلاستیک متخصص خود صحبت کنید. جراح پلاستیک شرایط و سلامت عمومی شما را ارزیابی می‌کند و برنامه درمانی‌ را که برای شما مناسب است تهیه می‌کند.

جراحی ژنیکوماستی به چه کسانی توصیه می‌شود؟

• افرادی که درمان‌های جایگزین دارویی در بهبود وضعیت حال حاضر آنها بی‌اثر هستند.
• افرادی که احساس ناراحتی می‌کنند چون بافت پستان متناقض و یا درد دارند.
• افرادی که از لحاظ جسمی سالم هستند.
• افرادی که انتظارات واقعی از آینده جراحی خود دارند.‌
• افرادی که سینه‌هایشان به طور کامل رشد کرده است.
• افرادی که سیگاری یا مصرف کنندهٔ مواد مخدر نیستند.

نکات مهم قبل از تصمیم‌گیری برای جراحی ژنیکوماستی

قبل از تصمیم‌گیری در مورد جراحی کاهش سینه، برخی از مسائل مهم وجود دارد که باید در ذهن داشته باشید:

• هرگونه درمان جراحی برای اصلاح ژنیکوماستی نیاز به برش دارد. درحالی که اکثر برش‌ها در خطوط طبیعی سینه پنهان هستند، ممکن است برخی از زخم‌ها قابل مشاهده باشند که این نتیجه غیر قابل اجتنابی از هر عمل جراحی کاهش سینه است.
• جراحان معمولاً توصیه می‌کنند این عمل تا هنگامی که سینه‌ها کاملاً به اندازه نهایی خود نرسیده‌اند، انجام نشود. ممکن است به پسران جوان و نوجوان توصیه شود که برای انجام این عمل چند سالی صبر کنند.
• جراحی کاهش سینه برای مردان دارای اضافه وزن که از تکنیک‌های کاهش وزن مانند رژیم غذایی و ورزش استفاده نمی‌کنند توصیه نمی‌شود.
• اگر ژنیکوماستی ناشی از مصرف الکل، داروهای تجویزی خاص یا داروهای حاوی استروئیدها باشد، قبل از انجام جراحی باید مصرف آن‌ها کاملاً قطع شود. هم‌چنین برای حفظ نتایج جراحی وزن شما باید پایدار باقی بماند.
• افراد سیگاری در معرض خطر عوارض بیشتری هستند. اگر به طور جدی قصد انجام این عمل را دارید، باید سعی کنید سیگار را ترک کنید.

هزینه جراحی ژنیکوماستی

هزینه‌های این عمل جراحی می‌تواند به طور گسترده‌ای متفاوت باشد. برای این جراحی هزینه‌های بیهوشی، امکانات اتاق عمل یا سایر هزینه‌های مرتبط باید در نظر گرفته شود. هزینه جراح ممکن است بر اساس تجربه او، نوع روش و موقعیت جغرافیایی متفاوت باشد.

به طور خلاصه هزینه‌های جراحی عبارتند از:

• هزینه‌های بیهوشی
• هزینه‌های بیمارستان یا جراحی
• آزمایش‌های پزشکی
• لباس‌های پس از جراحی
• نسخهٔ دارو
• هزینهٔ جراح

خطرات جراحی ژنیکوماستی

• حساسیت به نوار، چسب و عوامل تزریق شده
• ریسک بیهوشی
• خونریزی (هماتوم)
• لخته شدن خون
• عدم تقارن پستان
• کانتور پستان و بی‌نظمی شکل آن
• تغییر در احساس نوک پستان و سینه به طور موقت یا دائمی
• آسیب به ساختارهای عمیق مانند اعصاب، عروق خونی، عضلات و ریه‌ها
• عوارض قلبی و ریوی
• بافت چربی موجود در پستان ممکن است از بین برود (نکروزیز چربی)
• عفونت
• درد پایدار
• احتمال جراحی تجدید نظر
• آلرژی نامطلوب

این خطرات و سایر مشکلات احتمالی قبل از جراحی به طور کامل مورد بحت قرار خواهند گرفت و لازم است که شما به طور مستقیم سؤالات خود را با جراح پلاستیک مورد نظر مطرح کنید.

[tblg2]

ایران بدن

www.ncbi.nlm.nih.gov:Gynaecomastia correction: A review of our experience
?www.plasticsurgery.org:What are the risks of gynecomastia surgery
?www.plasticsurgery.org:What is the cost of gynecomastia surgery, fitshape.com
www.plasticsurgeryfoundation.org.au:Surgery for Gynaecomastia
www.surgery.org:Gynecomastia